Chwila dziejowa kiedy aktywiści warszawscy cieszyli się nowym przymierzem polsko-pruskim, a pasywiści z upojeniem czytali orędzie Wilsona o „zjednoczonej i niepodległej” była niesłychanie groźna dla ludów spragnionych wolności. Niemiecka agentura …
Szantażując Rosję (podobnie jak ona aliantów) Beseler sprowadził do Warszawy część legionów i powołał do życia [6 XII 1916 r.] Tymczasową Radę Stanu [składającą] się z 25 członków pod laską „marszałka koronnego” Wacława Niemojewskiego. Chodziło Niemcom o …
Z historycznej perspektywy nie da się utrzymać teza polityczna, że Polskę wskrzesiły legiony, albo że ją budowali aktywiści, gdy strona przeciwna tylko zbierała owoce cudzych zasiewów i zrządzeń losu. Ale przesadne byłoby twierdzenie, że odbudowanie państwa …
Niezrażeni tym aktywiści warszawscy zawieźli do Berlina i Wiednia memoriał z góry aprobowany przez kanclerza Bethmanna-Hollwega, wracali z obietnicą „Królestwa Polskiego” trwale związanego z obu państwami centralnymi, także pod względem wojskowym. Ów związek …
O twierdzę Verdun wyszczerbiła się siła zbrojna Niemiec. Francja była ocalona i gotowa do obrony słusznych praw swoich i cudzych. W walkach z ofensywą Brusiłowa, którą Niemcom udało się zatrzymać na linii na zachód od Brodów …
Na terenie Rosji po wielkim odwrocie 1915 r., dwie siły stanęły oko w oko do walki o przyszłość „kraju nadwiślańskiego”. Uchodźstwo polskie, wbrew temu, co głosili aktywiści, że tęskniono do „powrotu taty”, zabiegało o dalszy udział …
Z Rosjanami oddaliły się na wschód te powagi i czynniki polityczne, które dotąd utrzymywały Kongresówkę w nieufnym wobec Niemców nastroju: Dmowski, Zygmunt Wielopolski (bratanek Aleksandra), Stanisław Wojciechowski. Wynurzyli się działacze, którzy przyjęli nazwę przyniesioną przez Niemców …
NKN upamiętnił „wyzwolenie” Warszawy odezwą „do narodu” (8 VIII) z żądaniem złączenia niepodzielnego Królestwa z niepodzielną Galicją, a do stolicy słał apele z motywem „Przemów Warszawo”. Jednak miasto jako całość pozostało nieme, a cenzura …
Dalekim echem rozległa się w Europie kapitulacja Przemyśla [22 III 1915 r.]; zdawało się, że front ruszy z Nidy i Dunajca na zachód. Mikołaj II we Lwowie ogłosił z balkonu [ratusza] (22 IV), że „nie ma …
Takim symbolem określił Żeromski straszne, prawie beznadziejne losy, które przeżywał naród na przełomie roku 1914/1915 i jeszcze potem, przez wiosnę i lato. Zaciągnęła się wojna na długie lata. Zaciążyły jej klęski szczególnie nad Polską deptaną przez trzy armie cesarskie, …