Podstawy i perspektywy polityki zagranicznej

Państwo, które Sejm Ustawodawczy zostawiał swemu następcy, liczyło 384 000 km2 z [27,1] milionami ludności, w czym było rdzennych Polaków 69%, innych narodowości 31%. Nie był taki twór anomalią, ani …

Dzieło Sejmu Ustawodawczego – polityczne i gospodarcze

Sejm Trąmpczyńskiego, blisko czteroletni, nie doczekał się dotąd sprawiedliwego porównania ze swym sławnym poprzednikiem. Piłsudski i stańczycy postarają się go, owszem, poniżyć. Chociaż mu społeczeństwo nie dało mocnej większości, choć przeważali w nim …

Koniec Sejmu Ustawodawczego

O cóż to tak się poróżniły stronnictwa w niespełna dwa lata po świętej zgodzie z czasów Jedności Narodowej? Co łączyło nadal lewicę z Piłsudskim? Niełatwo znaleźć odpowiedź w ówczesnych zagadnieniach bieżących. Zapowiedzi konstytucji czekały na urzeczywistnienie. Różne …

Przewlekłe przesilenie

Zaledwie Skirmunt wrócił do Warszawy, premier zwołał 2 czerwca [1922 r.] radę ministrów, na której delegaci w obecności naczelnika państwa zdali sprawę z obrad genueńskich. Piłsudski się uniósł i ostro wymawiał Skirmuntowi, że nie zapobiegł układowi w Rapallo, …

Gabinet Ponikowskiego

Dawny aktywista, jeszcze „elowiec”, doszedłszy do władzy po nagłym i niezbyt zrozumiałym odejściu Witosa (13 IX 1921), wniósł do stosunków wewnętrznych ducha porozumienia i współpracy. Gdyby nie ów dramat wileński, można by zimę i wiosnę 1921-1922 roku uważać …

Wcielenie Wileńszczyzny

Czyn gen. Żeligowskiego skierowany przeciw aspiracjom Litwy kowieńskiej, w Polsce powitano jako poprawkę błędu przedpółtorarocznego. Na Zachodzie politycy, którzy przeciw Polsce wysuwali zasadę etnograficzną na Rusi, a ignorowali ją na Śląsku, z oburzeniem odgadli, że generał działał na …

Walka o Górny Śląsk

a) Przed plebiscytem.

Słusznie przepowiadał delegat polski na konferencji pokojowej, że wielu synów Śląska przeklinać będzie swych ojców za ich głosowanie na korzyść Niemców w narzuconym plebiscycie. Odrobić w ciągu roku skutki wiekowej germanizacji było rzeczą …

Konstytucja marcowa [z 1921 r.]

Wypracowana wśród walk i wahań ściągnęła [konstytucja] na siebie krytykę zarówno tych, którzy nie zdołali narzucić swej woli większości sejmu, jak zwłaszcza tych, co na wysiłki owej większości patrzyli z lekceważeniem, sami się nie angażując …

Walka o senat i sposób wyboru prezydenta Rzeczypospolitej

Rozgorzała zaraz po odejściu bolszewików. Jakkolwiek przykład wielu krajów demokratycznych Zachodu świadczył, że izby wyższe nie mogą tamować dojrzałych reform społecznych (choć mogą opóźniać niedojrzałe), nie tylko PPS ale i kluby chłopskie …

O zdrowy ustrój Państwa

Przez czas wojny bolszewickiej ani na chwilę nie ustawały prace nad budową domu ojczystego. Projektów konstytucji było na stole kilkanaście, wśród nich najmiarodajniejsze: projekt ankiety, za którym stał Bobrzyński, deklaracja Wojciechowskiego, projekty narodowej demokracji, socjalistów i …